Introductie voor Kantine/Cateraar personeel

De informatie op deze pagina's is opgezet om eigenaars en personeel in kantine of schoolrestaurant die verantwoordelijk zijn voor de zorg voor voedselallergische leerlingen / studenten in te lichten.

 

Met een duidelijk begrip over allergie kan het keuken- en bedienend personeel werken met ander schoolpersoneel, ouders en leerlingen / studenten om er voor te zorgen dat de maaltijden of het eten dat op school verkrijgbaar is zo veilig en zorgen vrij mogelijk is.

  • Anafylaxis - de feiten
  • Beleid dat je kunt overnemen
  • Voedselbereiding
  • Algemene Allergenen - lijst van voedselallergenen
  • Levensmiddelen industrie
  • Hoe scholen kunnen helpen

 

Anafylaxis – de feiten

 

Hier zijn enige basale vragen en antwoorden over allergie en anafylaxis. 

 

  • Wat is allergie / anafylaxie?
  • Hoe gewoon is het?
  • Wat zijn de symptomen?
  • Wat gebeurt er precies?
  • Wat is de behandeling? 

Wat is allergie / anafylaxie?

 

Allergie is een activiteit dat ontstaat wanneer het lichaam abnormaal gevoelig is voor een stof dat normaliter onschuldig is, zoals voedsel.

 

Allergie is gerelateerd aan het immuunsysteem. Gewoonlijk komt het immuunsysteem in actie tegen schadelijke zaken, zoals ziektekiemen. Maar het lichaam van een allergisch persoon gelooft dat, net als een ziektekiem, dit voedsel of andere stof een gevaar voor het lichaam is.

 

Wanneer een allergisch persoon wordt blootgesteld aan die stof, dan zal het immuunsysteem alles in werking zetten om het te bestrijden. dit is de reden voor de fysieke symptomen die horen bij een allergische reactie.

Helaas, kan deze goedbedoelde reactie door het immuunsysteem veel schade toebrengen. De meest ernstige allergische reactie wordt anafylaxis genoemd. Anafylaxis is een ernstige reactie - het extreme einde van het allergische reactiepatroon - en kan fataal zijn wanneer niet tijdig behandeld met adrenaline.

Het hele lichaam wordt aangetast, vaak binnen minuten na de blootstelling aan het allergeen, maar soms ook pas na uren.

 

De oorzaken van een allergische reactie kunnen zijn:

Voedsel, Insecten, Latex of Medicijnen. U vindt daar meer informatie over op de website van het Nederlands Anafylaxis Netwerk.

 

Een meer zeldzame oorzaak van anafylaxis is:

Mastocytose:

Bij deze zeldzame ziekte is er een teveel aan mestcellen die grote hoeveelheden histamine vrij kunnen maken. Hierdoor kan de patiënt ook een anafylactische reactie krijgen. Voor deze patiënten is het nodig dat zeer zorgvuldig die stoffen worden vermeden die een reactie kunnen uitlokken. Meer informatie vindt u hier

 

 

Hoe vaak komt het voor?

 

Op dit moment wordt aangenomen dat 1 op de 4 personen allergisch is.

 

De prevalentie van voedselallergie in Nederland is niet echt goed onderzocht, Er zijn studies die aangeven dat ca. 6 tot 8% van de jonge kinderen klinisch bewezen voedselallergie hebben en dat dit getal afneemt tot 3 tot 4% bij volwassenen.

Dit betekent dat in Nederland in totaal een klein miljoen personen een bewezen voedselallergie hebben. Of dit aantal groeiende is? daar worden studies naar verricht. Vooralsnog wordt er van uit gegaan dat het aantal allergische patiënten groeit.

 

Het aantal patiënten dat kans heeft op een anafylactische reactie is 1% van het aantal dat voedselallergie heeft, dus ca. 10.000 mensen. Het probleem zit in het feit dat iedereen van die voedselallergische personen bij die 1% kan horen omdat niet met zekerheid voorspelbaar is wie van die kleine miljoen personen die kans op anafylaxis heeft. 

 

Gebaseerd op buitenlands studiemateriaal (2002) is wel uitgezocht dat 1 op de 70 kinderen waarschijnlijk allergisch is voor pinda, noten of beide. Gegevens voor de andere allergenen is moeilijk boven tafel te krijgen, maar recentelijk onderzoek dat nu ingezet is doet een goede poging op deze gegevens op europees niveau boven tafel te krijgen.

Er blijkt een ander belangrijk deel van de allergische populatie allergisch te zijn voor ander voedsel en stoffen zoals kippenei, melk, vis, soja, latex en insectengif (wesp en bij). 

Het zal waarschijnlijk zijn dat er minstens één ernstig allergisch kind op uw school zal zijn. 

 

Wat zijn de symptomen?

 

Allergische reacties kunnen verschillen. Je kunt jeuk of zwellingen in de mond krijgen, of een jeukende rode huid. Je kunt je ziek voelen en je kunt zelfs echt ziek worden, hoewel je moet onthouden dat er ook andere oorzaken kunnen zijn waardoor je gaat overgeven.

De eerste symptomen behoeven op zich zelf niet ernstig te zijn, maar je moet het zeker aan een volwassene vertellen omdat deze milde symptomen ernstiger kunnen worden.

 

Ernstige symptomen bij een allergische reactie zijn een daling van de bloeddruk (dan ga je je zwak en slap voelen); ernstige astma; of zwellingen waardoor de keel dicht gaat zitten.

 

Tijdens een anafylaxis - de meest ernstige vorm van een allergische reactie - zullen verschillende delen van het lichaam betrokken zijn en kunnen er verschillende symptomen optreden. Deze kunnen zijn:

 

  • rood worden van de huid
  • galbulten, netelroos, overal op het lichaam (als of je in de brandnetels gevallen bent)
  • het gevoel dat er iets ergs gaat gebeuren
  • zwelling in de keel of mond
  • moeilijk kunnen slikken of praten
  • veranderingen in de hartslag
  • ernstige astma
  • buikpijn, je ziek voelen en overgeven
  • plotseling zwak en slap gevoel (daling van bloeddruk)
  • in een storten en bewusteloosheid(*).

iemand hoeft niet noodzakelijk al deze symptomen tegelijkertijd krijgen. Maar wanneer je je zorgen maakt over die symptomen, roep dan hulp in van iemand anders. 

(*) Als iemand "normaal" bewusteloos wordt dan komt dit meestal door een tekort aan bloed (zuurstof) naar de hersenen. zo'n persoon zal er dan bleek uitzien.

In het geval van bewusteloosheid bij een anafylactische reactie komt de bewusteloosheid ook door het tekort aan zuurstof maar de persoon zal door de allergische reactie juist NIET bleek er uit zien, maar een rode kleur krijgen. 

 

 

Wat gebeurt er eigenlijk?

 

Een allergische reactie wordt uitgelokt doordat het afweer systeem reageert op een stof die als lichaamsvreemd wordt gezien.

 

Het afweersysteem zal pas na de sensibilisatie tot reageren overgaan. Als het lichaam gesensibiliseerd is kan bij een volgende blootstelling het afweersysteem reageren met de plotselinge uitstoot van chemische stoffen, onder andere histamine, uit cellen die in het bloed en in alle lichaamsdelen aanwezig zijn. Deze uitstoot wordt ingezet door het allergische antilichaam (IgE) dat met de stof (het allergeen) de reactie veroorzaakt.

 

Dit mechanisme is zo gevoelig dat minimale hoeveelheden van het allergeen een reactie kunnen veroorzaken. De vrijgekomen chemische stoffen werken in op aderen en bloedhoudend weefsel waardoor zwellingen worden veroorzaakt bijv. in de mond maar ook overal op en in het lichaam. Er kan daardoor ook een ernstige bloeddrukdaling optreden en, bij mensen die ook astma hebben, is het effect hoofdzakelijk op de longen, waardoor er ademhalingsproblemen kunnen ontstaan.

 

De ernstige reacties staan hieronder.                   

Wat is de behandeling?

 

De eerste behandeling van allergie en anafylaxis is VERMIJDING!!

 

Als door enige oorzaak dit niet heeft kunnen plaatsvinden en er een reactie is opgetreden moet er direct handelend worden opgetreden.

 

Het Nederlands Anafylaxis Netwerk heeft een Actieplan dat inzicht geeft in de opgetreden symptomen en de daarbij behorende handelingen als instructie en voorlichting voor het geval er een reactie optreedt.

 

Adrenaline (ook bekend als epinefrine) is het eerst aangewezen middel bij de behandeling voor anafylaxis.

Tijdens een anafylactische reactie, "lekken" de aderen, zwelt het weefsel van het lichaam en daalt de bloeddruk. 

Adrenaline reageert heel snel door de aderen samen te trekken, spiermassa in de longen te ontspannen waardoor de ademhaling verbeterd, stimuleert de hartslag en helpt tegen zwelling rond gezicht en lippen.

 

Wanneer een student of leerling een anafylactische reactie heeft, kan een injectie met adrenaline haar of hem het leven redden. Het is cruciaal dat een adrenaline auto-injector ten alle tijden beschikbaar is en dat leerkrachten en ander personeel, vrienden (klasgenoten) geïnstrueerd zijn dat ze weten hoe en wanneer ze de adrenaline moeten toedienen.

 

Mensen die een risico hebben op ernstige reacties (door welke oorzaak dan ook) moeten voorgevulde adrenaline injector sets bij zich hebben, zoals de Emerade®, EpiPen® of de Jext®.

Dit klinkt beangstigend maar dat is het niet!! De adrenaline auto-injector die voorgeschreven wordt is eenvoudig in het gebruik - de naald is verborgen en je kunt de naald niet eens zien tot nadat deze gebruikt is. De adrenaline auto-injector is alleen op recept verkrijgbaar.

 

In het geval dat de symptomen milder zijn kan er ook Antihistamine zijn voorgeschreven. Maar dit alleen wanneer de arts er op vertrouwd dat de symptomen alleen maar mild zullen zijn en blijven. Maar dat is een lastige beslissing om te nemen. Wanneer je maar ook enige twijfel hebt, zorg dan dat je een adrenaline auto-injector bij je draagt.