Introductie

 

Ons gedeelte voor leerkrachten bevat een grote hoeveelheid informatie over allergieën dat ook relevant is voor ander personeel ongeacht de leeftijd van het kind. Echter, dit gedeelte bevat informatie speciaal gericht op de voorschoolse periode (peuterspeelzaal of kinderdagopvang) .  

 

In Nederland zijn er geen kinderen met ernstige allergieën overleden tijdens de opvang op peuterspeelzaal of kinderdagverblijf. Wel door andere oorzaken! Wij geloven sterk in het kunnen verminderen of zelfs voorkómen van zulke incidenten door robuuste maatregelen in te stellen. Ook voor kinderen met een allergie waarbij zij een kans hebben op anafylaxis zijn deze maatregelen gericht op de individuele beheersing van die allergie op te stellen en in te voeren.

 

• Beheersplan voor Voorschoolse activiteiten
• Vaak gestelde vragen
• Algemene Allergenen

 

Beheersplan

 

Het is belangrijk voor het personeel en de ouders om een beheersplan opte stellen voordat het kind naar de voorschoolse activiteit (peuterspeelzaal of kinderdagopvang) gaat. Dit zorgt er voor dat het kind de juiste zorg en steun krijgt en helpt om zorgen weg te nemen. Een beheersplan zal de volgende onderdelen bevatten:

1. Gedetailleerde gegevens van het kind.

2. Contact gegevens

3. Nood procedure

4. Medicatie

5. Training van het personeel

6. Voorzorgsmaatregelen

7. Instemming en overeenkomst

 

1. Gedetailleerde gegevens van het kind.

Deze bevatten naam, adres, geboortedatum, en een korte omschrijving van de allergie 

 

2. Contact gegevens

Deze bevatten de naam van de ouders en telefoonnummer(s) en gegevens van een tweede contact naam en telefoonnummer.

 

3. Nood procedure

Dit moet opgesteld worden door de ouders, met behulp van de behandelend arts en met de instemming van het voorschoolse instituut. De geschreven procedure moet bij het dossier, een kopie in de calamiteitenmap van de instelling en een kopie bij de noodkit van het kind opdat het direct beschikbaar is.

 

Al het personeel zou bekend moeten zijn met deze procedure, die ook de inschatting van de symptomen bevat en beschrijving van hoe en wanneer welke medicatie moet worden toegediend evenals de contact gegevens en de ambulance procedure.

 

4. Medicatie

De medicatie die vaak voorgeschreven wordt aan een kind met kans op anafylaxis is in injecteerbare adrenaline. (toegediend met bijvoorbeeld een EpiPen®).

Het is belangrijk dat de ouders uitleggen welke medicijnen hun kind voorgeschreven heeft gekregen, welke symptomen zouden kunnen optreden en wanneer en hoe de adrenaline auto-injector toegediend moet worden

 

Al het personeel moet weten waar de medicatie wordt bewaard. Dit moet buiten bereik van kinderen zijn, maar wel direct beschikbaar. De naam van het kind moet duidelijk aangegeven zijn en de gebruiksaanwijzing zichtbaar aanwezig.

De verantwoordelijkheid voor de geldigheid van de medicatie ligt bij de ouders.

 

5. Training van het Personeel

 

Als er op een school een allergisch kind met kans op anafylaxis is moeten er voorlichting en trainingsessies gegeven worden voor het personeel.

 

Trainingen moeten gegeven worden door personen die kennis hebben over anafylaxis en allergieën. Het Nederlands Anafylaxis Netwerk is een organisatie dat voorlichting en training voor u kan verzorgen.
Daarnaast kunt ook aan de GGD in uw woonplaats vragen of zij de voorlichting en training zou kunnen verzorgen.

 

Een voorlichting en training zou in ieder geval moeten gaan over wat anafylaxie is, de tekenen en symptomen en de procedure die ten grondslag ligt aan de toediening van de adrenaline auto-injector.
Daarnaast zou ingegaan kunnen worden op de verantwoordelijkheden van bestuur, personeel, leerlingen en ouders. en welke wettelijke basis er is voor de toediening van de noodmedicatie.
Uiteraard moeten ook de vaardigheden voor het toedienen van de adrenaline auto-injector uitgelegd en overgedragen worden.

 

Dummy adrenaline auto-injectors, zogenaamde Trainers kunnen via de distributeur of apotheek van de betreffende pen via de ouders verkregen worden.

of neem contact op met het Nederlands Anafylaxis Netwerk via e-mail: steun@ernstigeallergie.nl 

of telefonische hulplijn: 078 639 0356

6. Voorzorgmaatregelen

Het Nederland Anafylaxis Netwerk is geen bepleiter voor het bannen van pinda of notenproducten op scholen, noch bij andere instellingen. Onze redenen hiervoor worden uitgelegd bij het leerkrachten gedeelte.

 

Echter, ouders van kinderen die op een peuterspeelzaal of kinderdagverblijf zitten argumenteren vaak dat erg jonge kinderen minder het voedsel kan vermijden dat schadelijk voor hen is dan de oudere kinderen en dringen er bij de instelling op aan dat er extra stappen worden genomen om de jonge kinderen te beschermen. Het NAN ondersteunt wel de gedachte dat afhankelijk van de leeftijd van het kind allergenen niet toegelaten zijn of worden in een klas of overblijflokaal, dit kan ook betekenen een minder gebruik of helemaal geen gebruik van de grote allergenen bij de lunch of andere pauzes.

 

Wanneer er feestjes gehouden worden, zouden allergische kinderen hun eigen eten of traktatie mee kunnen nemen en degene die toezicht houdt zou een voorraad traktaties in een (voor dat kind) eigen doosje kunnen bewaren voor onverwachte gevallen dat er getrakteerd gaat worden.

Er moet altijd opgelet worden:
Bijvoorbeeld, het gebruik van de dozen waarin noten bevattende ontbijtgranen heeft gezeten voor het knutselen, ingrediënten op etiketten van koekjes zorgvuldig lezen; bekers en dozen zorgvuldig etiketteren, en spullen of stoffen die gebruikt worden bij natuuractiviteiten goed controleren op allergenen.

 

Ouder zouden geïnformeerd kunnen worden via een nieuwsbrief en het personeel tijdens werkbijeenkomsten herinnert worden aan het gezondheidsplan. 

Extra zorg moet er besteed worden aan het instrueren en informeren van invalkrachten (ook vrijwilligers) die invallen tijdens pauzes van het reguliere personeel of tijdens afwezigheid wegens ziekte.

Dit geldt uiteraard ook voor roterend of nieuw personeel binnen het team. .

 

7. Instemming en overeenstemming

Ouders kunnen een geschreven instemming afgeven voor het toedienen van de medicatie in geval van een noodsituatie.
Dit is echter niet noodzakelijk daar iedereen in Nederland wettelijk verplicht is naar beste weten en kunnen hulp te bieden in een noodsituatie. 

 

 

 

Vaak gestelde Vragen

 

Is adrenaline gevaarlijk ?

Adrenaline (ook Epinefrine genoemd) is een veilige, goed begrepen medicijn. Wanneer het medicijn op de juiste manier wordt toegediend (in de spier van de dijbeen van het kind)

is er bijna geen kans op schadelijke bijwerkingen. Trainingen zouden gegeven moeten worden door personen die kennis hebben over anafylaxis en allergieën. Het Nederlands Anafylaxis Netwerk is een organisatie dat voorlichting en training voor u kan verzorgen. Daarnaast kunt ook aan de GGD (schoolarts) in uw woonplaats vragen of zij de voorlichting en training zou kunnen verzorgen.

 

 

Hoe kunnen we een allergisch kind veilig houden wanneer er voedsel aanwezig is?

Veilig voedsel - inclusief zoetigheid en traktaties - zouden geleverd moeten worden door de ouders, die het in een duidelijk gemarkeerde trommel doen. Het kind zou geen ander eten of drinken moeten krijgen, tenzij dit afgesproken is met de ouders.

 

Zou pindakaas weggehouden moeten worden?

Op het basisonderwijs zou het bannen van pinda- en notenproducten voor de bescherming van allergische kinderen onpraktisch en zelfs onwijs zijn.

Voorschoolse activiteiten is iets verschillend omdat allergische kinderen waarschijnlijk te jong zijn om zelfs de basisregels zoals "nooit eten ruilen met je vriend" te begrijpen.

Maar er zijn altijd manieren om de risico's te verminderen of te beheersen.

Personeel in de kinderopvang kan een aparte tafel aanwijzen voor de kinderen die toch pindakaas willen eten. De tafel en andere oppervlakten moeten dan goed schoongemaakt worden na het eten en de kinderen moeten (aangemoedigd worden om) hun handen te wassen.

 

Wanneer de leiding van de kinderopvang het gevoel heeft dat een ban op deze producten de goede weg is, zal het personeel eerder goede wil en samenwerking oproepen bij ouders wanneer de beslissing voorzichtig wordt overgedragen en niet op een gedicteerde manier.

 

Kan melkallergie ernstig zijn?

In zeldzame gevallen kan dit zo zijn. Maar de meeste kinderen met een melkallergie ervaren milde symptomen, enkelen krijgen ernstige symptomen.

Bij die kinderen is speciale zorg en oplettendheid nodig. 

Zelfs een spat melk of yoghurt kan een huidreactie geven bij een melkallergisch kind.  Morsingen moeten dan ook direct zorgvuldig opgeruimd worden. en handen wassen!

 

Wanneer het kind een melkvervanger heeft (bijvoorbeeld soja) moet er een absoluut veilig systeem zijn om er voor te zorgen dat dit kind per ongeluk een verkeerde drank gegeven wordt

Zijn (kippen)ei-allergische kinderen veilig wanneer er gespeeld wordt met eierdozen, of eierschalen voor het laten groeien van tuinkers?

Ei-allergie kan ernstig zijn. In zulke gevallen kun je het beste op veilig spelen en kun je aannemen dat het kind kan reageren door huidcontact met sporen van ei. Reactie hoeven niet per sé levensbedreigend te zijn, maar kunnen zeer onaangenaam zijn.

 

 

Kunnen we het gezicht van allergische kinderen schilderen?

Je kunt dit beter niet doen. Sommige kinderen kunnen mild reageren op de ingrediënten. Het zal waarschijnlijk geen heftige reactie geven, maar kan een onplezierige huidreactie geven.

Welke andere activiteiten kunnen een risico zijn?

Wanneer je een notenallergisch kind in de groep hebt, vermijdt dan het knutselen (bijvoorbeeld collages maken in de herfst) met noten, zaden e.d.

 

Welke oorzaken zijn er voor een allergische reactie:

Voedsel, Insecten, Latex of Medicijnen. U vindt daar meer informatie over op de website van het Nederlands Anafylaxis Netwerk.

 

Een meer zeldzame oorzaak van anafylaxis is:

Mastocytose:

Bij deze zeldzame ziekte is er een teveel aan mestcellen die grote hoeveelheden histamine vrij kunnen maken. Hierdoor kan de patiënt ook een anafylactische reactie krijgen. Voor deze patiënten is het nodig dat zeer zorgvuldig die stoffen worden vermeden die een reactie kunnen uitlokken. Meer informatie vindt u hier

 

Sommige scholen zijn bezorgd over het gebruik van dozen van Muesli ontbijtgranen (hebben dus noten bevat). Het risico zal waarschijnlijk laag zijn - het is onwaarschijnlijk dat de noten in contact zijn geweest met het karton. maar om op zeker te spelen, kun je een doos waar geen noten in hebben gezeten gebruiken. Bijvoorbeeld Kelloggs Corn Flakes)

Controleer wel alle te gebruiken dozen voor gebruik.

 

Voerdoosjes voor vogels en konijnen- en hamstervoer moeten zorgvuldig overwogen worden. Wanneer ze noten / pinda bevatten kan de verspreiding van het allergeen door aanraking moeilijk te beheersen zijn.

 

Kinderen waarvan bekend is dat ze allergisch reageren op dierenhuidschilfers moeten oppassen wanneer er huisdieren aanwezig zijn.

 

Tenslotte, moet hier wel vermeld worden dat reactie bij kinderdagverblijven zeldzaam zijn. Als het personeel getraind is in de inschatting van de symptomen en het toedienen van de noodmedicatie, en alert blijft, dan kunnen zij het allergische kind die zorg geven die ze nodig hebben en het kind kan als elk ander kind gewoon spelen in uw instelling.

 

Dank gaat uit naar de ontelbare kinderleidsters / -leiders, assistenten, en anderen die fantastisch werk doen om deze kinderen een veilige omgeving te geven.

Het Nederlands Anafylaxis Netwerk, Oranjelaan 91 3311 DJ Dordrecht. tel : 078 639 0356

 

Welke maatregelen moeten er genomen worden bij een kind met een insectengifallergie (wespen- of bijenallergie)?

Insectengif allergie veroorzaakt veel spanning en behoeft een zorgvuldige beheersing. Kinderen hebben speciale zorg nodig wanneer ze naar buiten gaan (in het bijv. wespenseizoen), altijd schoenen dragen en zorg er voor dat eten en drinken afgedekt is.

Volwassenen moeten er op toezien dat diegenen die buiten toezicht houden volledig is geïnformeerd over de allergieën van de kinderen en dat de juiste medicatie altijd onder bereik is.

 

Meer informatie over insectengif allergie kunt u op de website van het Nederlands Anafylaxis Netwerk vinden 

 

 

Algemene Allergenen

 

Wanneer er eten bereidt wordt voor allergische leerlingen of wanneer er eten ingekocht wordt voor een feest zoals St. Nicolaas, Kerstfeest, Pasen, een Zomer feest of een Sportdag, of gewoon een dagje uit en er wordt eten mee genomen. Dan moet al het voedsel nagekeken worden of er geen ingrediënten in zitten die schadelijk kunnen zijn voor allergische leerlingen.

Zelfs kleine hoeveelheden (sporen waarvoor gewaarschuwd wordt via "kan bevatten") kunnen fataal zijn voor zeer ernstig allergische leerlingen.

 

Gebruik voor de bereiding dan ook apart schoongemaakte pannen en apart schoongemaakt keukengerei en borden en bestek.

 

roer dus nooit met dezelfde pollepel in allerlei pannen want zo worden allergenen overgedragen. Waarschijnlijk kunt u zelf ook allerlei voorbeelden bedenken, anders kunt u ook contact opnemen met het Nederlands Anafylaxis Netwerk.

 

Klik op de naam van het voedsel voor informatie over wat te vermijden.

(deze informatie is een leidraad over wat er vermeden moet worden en zal niet volledig zijn, omdat elke allergische leerling anders is en elke situatie anders is. Het is dan ook zaak om bij de bereiding zeer goed op te letten dat er geen kruisbesmetting kan optreden.

 

• Kippenei
• Vis
• Melk/melkproducten
• Pinda
• Sesam
• Schaaldieren
• Noten

 

 

KIPPENEI

 

De meeste kinderen met kippeneiallergie hebben slechts milde symptomen, maar een paar krijgen ernstige levensbedreigende reacties. 

Etiketten op levensmiddelen moeten minutieus doorgelezen worden op zoek naar producten die ei of albumine bevatten 

De emulsiemaker bekend als lecithine (E322) kan verkregen zijn van ei, hoewel dit normaal gesproken niet gedaan wordt, maar wanneer je twijfelt, neem contact op met de fabrikant van het product.

Enkele kippenei allergische kinderen kunnen wel goed gekookte eieren (zoals bijvoorbeeld in cake) zonder enige ziekteverschijnselen eten, maar geen rauw of gedeeltelijk gekookt ei.

Anderen zijn zelfs allergisch voor goed gekookte eieren.

Veel verse pastaproducten bevat ei, maar je zult zeker pastaproducten kunnen vinden waar geen ei in zit. Kijk bij verschillende fabrikanten om het veilige product te vinden.

Vanaf 25 november 2005 jl. is het voor fabrikanten verplicht om op producten de belangrijkste allergenen te vermelden in normale eenvoudige benaming.

Maar ook hier: wanneer je twijfelt, neem contact op met de fabrikant.

 

Wanneer een kind een ernstige ei allergie heeft, is het van levensbelang dat ouders aangeven wat hun zoon of dochter wel kan hebben.

Enkele supermarkten leveren lijsten van hun eigen producten die vrij van ei zijn

 

 

 

VIS

 

Allergie voor vis – zoals kabeljauw en andere witvis - kunnen al optreden vanaf de kindertijd en is, wordt aangenomen, levenslang.

Mensen die reageren op één soort vis moeten wijs door op zeker te spelen en dienen alle vissoorten te vermijden (bijvoorbeeld bij een visbuffet) omdat er een groot risico op kruisbesmetting aanwezig is. Degenen met een allergie voor vis zouden waarschijnlijk schaal of schelpdieren kunnen eten maar ook hier is het van belang dat je je realiseert dat kruisbesmetting een groot risico kan zijn.

Enkele ingrediënten waar je naar moet kijken en moet vermijden zijn o.a. Surimi (een zeevisproduct dat aanwezig is enkele verwerkte levensmiddelen), Caesars Salad dressing, Worcestershire saus en Tapenade (die alle waarschijnlijk ansjovis bevatten)

Let op dat zeer kleine hoeveelheden vis een heftige reactie kan uitlokken. Er zijn mensen waarvan bekend is dat ze in een anafylactische shock gaan, na inhalatie van door de lucht verspreide allergenen op open vismarkten.

 

 

 

MELK / MELKPRODUCTEN

 

De meeste kinderen met melkallergie hebben slechts milde symptomen, maar een paar krijgen ernstige levensbedreigende reacties. In ernstige gevallen, kunnen zelfs kleine hoeveelheden (sporen) symptomen uitlokken.

Gelukkig is ook hier weer de op 25 november 2005 ingevoerde regelgeving voor de etikettering van allergenen op voorverpakte levensmiddelen waardoor ook deze allergenen duidelijk benoemd moeten worden op producten.

Ook hier geldt weer, wanneer je twijfelt over een product, neem contact op met de fabrikant.

Het soort voedsel waar je aan zou kunnen denken is:  cakes, biscuits, taarten, brood, chips en andere soorten snacks, bewerkt vlees, voorbereide maaltijden, de meeste plantaardige margarines, jus mixen en desserts.

Wanneer een kind een ernstige melk allergie heeft, is het van levensbelang dat de ouders aangeven wat hun zoon of dochter wel kan hebben.

De ingrediëntenlijst kan verwijzen naar melk onder een minder bekende naam zoals caseïne of wei

Voedsel dat ook moet worden vermeden door iemand die allergisch voor melk is boter of alles waar boter in zit. Eveneens vermeden moet worden zijn: kaas, yoghurt, kwark, biogarde, vla en roomijsjes deze lijst is niet volledig. 

 

 

 

PINDA

 

Roosteren en hittebehandeling verminderen NIET de allergeniciteit van pinda of noten - ze kunnen zowel rauw of gekookt een reactie uitlokken.

Pinda is ook bekend onder de naam aardnoot, grondnoot, of apenootjes.

Het is redelijk normaal voor mensen met een pinda-allergie om ook op noten te reageren en andersom. Artsen adviseren daarom mensen met een pinda-allergie of notenallergie om op zeker te spelen en in alle gevallen pinda en noten te vermijden.

Pindaolie

Een onderzoek uitgevoerd in Southamptom (Engeland) gaf als uitkomst dat geraffineerde pindaolie weinig tot geen risico oplevert voor het grootste deel van mensen met een pinda-allergie. Dit in tegenstelling tot ongeraffineerde pindaolie, dat zeer waarschijnlijk de allergeniciteit zal behouden. Voor volledige details (in het Engels) kijk bij pindaolie in het woordenboek op deze site.

 

Pas op voor saladedressing dat ongeraffineerde notenolie bevat. 

Pinda is een peulvrucht. in plaats van een noot, maar het is niet waarschijnlijk dat iemand andere peulvruchten vermijdt (zoals erwten, bonen en linzen) tenzij er bewijs is dat ze problemen veroorzaken.

 

 

 

SESAM

 

De opkomst van sesamallergie is waarschijnlijk gerelateerd aan het toegenomen gebruikt in de keuken: het wordt vaak gebruikt als smaakmaker en als decoratie.

Mensen die allergisch zijn voor sesam moeten dit volledig vermijden, zelfs 1 sesamzaadje kan een heftige reactie veroorzaken. Verhitten verminderd de allergeniciteit van sesam niet!

Gerechten die sesam bevatten zijn o.a. tahini, gomashio, hummus en halvah.

Chinese roerbakolie bevat soms sesamolie en er zijn ook meldingen van mensen die allergisch hebben gereageerd op veggie burgers, cocktailcrackers, creamcrackers, gerechten uit het Midden Oosten, Chinees en Japans eten, Roergebakken groenten en gezondheidssnacks omdat ze sesam bevatten.

Sesam olie moet beschouwd worden als extreem risicovol omdat het vast en zeker ongeraffineerde sesamolie zal bevatten. (is smaakvoller) en daarom de allergenen sesameiwitten zal bevatten die de allergische reacties kan uitlokken.

Brood en andere producten van bakkerijen in supermarkten moeten ook als verdacht worden beschouwd omdat deze besmet kunnen zijn met sesam van andere daar aanwezige producten.

 

 

 

SCHAALDIEREN

 

Allergische reacties op schaaldieren zijn zeldzaam bij jonge kinderen. en wordt meestal niet gezien totdat de tienerjaren beginnen of  totdat ze volwassen zijn. Maar dit kan ook een weergave zijn van het feit dat jonge kinderen normaal gesproken geen schaaldieren in hun dieet hebben. 

Schaaldieren zijn biologisch NIET verwant met vis en kunnen worden onderscheiden in vier hoofdgroepen:  crustaceans (bijv. krab, kreeft, garnaal, grote garnaal (Gamba)); bivalves (bijv. . mosselen, oesters, Kamschelp (St.. Jacobs-), ); gastropods (bijv. slakken) and cephalopods (bijv. pijlinktvis, inktvis, octopus).

Degenen die allergisch zijn voor een soort van de schaaldieren worden vaak geadviseerd om ALLE schaal en schelpdieren te vermijden tengevolge van het risico op kruisbesmetting (een soort schaal of schelpdier kan in aanraking geweest zijn met een ander op de vismarkt).

Dat is ook de reden waarom ze ook alle vis vermijden.

 

 

 

NOTEN

 

Noten omvatten amandel, Brazielnoten, cashewnoten, hazelnoten, pistachenoten en walnoten. Ze zijn biologisch niet verwant aan pinda, dit is een peulvrucht. Noten en Pinda's zijn de meest voorkomende allergenen met de ernstigste reacties in Nederland. 

Wanneer je allergisch bent voor amandelen, vermijdt dan ook amandelessence. 

Roosteren en hittebehandeling verminderd niet de allergeniciteit van noten of pinda's. 

Voedseletiketten moeten zeer goed gelezen worden!

Voedsel waarvan aannemelijk is dat ze pinda of noten bevatten zijn: cakes, koekjes, snoep, veggie burgers, salades en salade dressings, pesto en tapenade, en Indiase, Chinese, Thaise of Indonesische gerechten. Marsepein en praline worden beide gemaakt met noten.

Het is vrij gewoon dat iemand die allergisch is voor pinda ook op noten kan reageren, en vica versa.

Artsen adviseren vaak aan mensen met pinda -allergie of notenallergie om op zeker te spelen en ALLE noten en pinda en producten daarvan te vermijden.