Omdat de diagnose van allergische aandoeningen nogal complex is en met name in de eerste lijnhulpverlening (huisartsen,
consultatiebureauartsen, maar ook het Spoedeisende Hulppersoneel) een probleem kan zijn heeft het NAN de onderstaande informatie bijeen vergaard, uit publicaties in verschillende mondiale
medische tijdschriften en websites van de farmaceutische industrie die zich bezig houden met diagnose van allergieën, voor de allergische patiënt. Met deze informatie bent u beter onderlegd
om de uitleg van de arts te begrijpen, maar mocht er de onderstaande informatie zaken staan die u niet geheel begrijpt, aarzel dan niet om contact op te nemen met uw behandelend arts en laat hem
u het uitleggen!! (of neem contact met het NAN op).
LET OP: Een positieve uitslag van een huidtest wil in principe niet zeggen dat je allergisch bent! De huidtest dient ter bevestiging of ontkrachting van de medische voorgeschiedenis
(anamnese), dus de klachten waarvoor je naar de dokter bent gegaan.
Huid priktesten ((SPT) Skin Prick Test)
Een zorgvuldig uitgevoerde en op de juiste manier geïnterpreteerde huidpriktest met een geconcentreerd extract van een hoge kwaliteit allergeen is een eenvoudige, snelle, goedkope en veilige methode met een hoge graad van specificiteit en gevoeligheid.
Daarom is de huidpriktest met een reeks standaard allergenen nog steeds de eerste en meest basale procedure bij de diagnose van allergische aandoeningen.
Indicaties voor het uitvoeren van een huidpriktest.
Op welk allergeen moeten we testen?
Gebaseerd op de huidreactiviteit, het succes van de allergeenvermijdingmaatregelen en immunotherapie (desensibilisatie), moeten de allergenen zitten in een standaardreeks voor huidpriktesten.
Voedsel en andere allergenen moeten gekozen worden op individuele basis, zoals aangegeven door de anamnese. Voedselallergenen hebben de potentie om systemische reacties op te roepen. Een huidpriktest, specifiek bij patienten die een anafylactische reactie hebben gehad voor een van deze allergenen, met pinda, kippenei of met latex moet alleen gedaan worden in een gespecialiseerde kliniek of ziekenhuisomgeving.
Relevante Inhalatie-allergenen voor huidpriktesten
Betrouwbaar geteste Voedselallergenen bij huidpriktesten
Kruisreactiviteit tussen allergenen
Door het gebruik van nieuwe immunoglobuline assays (proefmateriaal), heeft het serum (bloedmonster) van betreffende personen sterke kruisreactiviteit laten zien tussen inhalatieallergenen.
Onder de boomsoorten, laat de familie van de ceder, jeneverbes, beuk en berk sterke antigen-kruisreactiviteit (verklaring antigen zie kader) zien binnen de families, maar niet tussen de verschillende families. Grote allergenen worden tot op zekere hoogte tussen de berkenfamilie (berk, els, hazelaar, haagbeuk) gedeeld, de test of behandeling met berkenallergeen is alleen al voldoende om de rest aan te tonen. Als contrast, er is een sterke kruisreactiviteit tussen de familiegroep van de wilg, populier en esp zowel met respectievelijk olijf, es en liguster.
Alle belangrijke graspollen laten aanzienlijke kruisreactiviteit zien. Gelijke kruisreactiviteit is evident tussen schimmels, maar de reikwijdte is minder duidelijk gedefinieerd. Het bestaat tussen enkele soorten van Cladosporium en Alternaria en enkele soorten van Penincilium en Aspergillus.
Het is belangrijk te weten dat laboratorium kruisreactiviteit niet hetzelfde is als klinische gevoeligheid.
Veel kinderen die pinda-allergisch zijn zullen een positieve huidtest hebben op verscheidene andere peulvruchten, maar zullen geen! reactie krijgen wanneer andere peulvruchten worden gegeten.
Valkuilen bij de keuze van allergenen voor huidtesten
De techniek van huidpriktesten
Maak de arm schoon met water en zeep of alcohol. Het binnenste deel van de onderarm wordt gemarkeerd met een huidmarkeerpen. De stippen worden genummerd overeenkomstig met het nummer van het allergeen waar mee getest wordt.
Stippen worden ten minste 2 cm van elkaar geplaatst.
Prikken met een lancet.
Allergenen worden geplaatst bij de stip met gebruik van de druppelaar uit het flesje waar het allergeen in zit.
Een klein prikje wordt gegeven door de allergeendruppel heen, (hierdoor komt het allergeen in de huid) met bij voorkeur een gestandaardiseerde steriele lancet. Gestandaardiseerd omdat op deze manier de patiënt aan eenzelfde hoeveelheid allergeen wordt blootgesteld en dus de uitslag niet meer beïnvloed wordt welke zuster op welke manier heeft geprikt. Uiteraard wordt er voor elk allergeen een nieuwe, schone lancet gebruikt.
Na deze handeling wordt de overmaat aan allergeen verwijderd door een tissue op de onderarm te leggen. Niet door het weg te wrijven!! (hierdoor krijgt je vermenging van de allergenen waardoor er onbetrouwbare uitslagen zullen ontstaan.
Meten van de kwaddels na 15 minuten.
De test wordt na 15 minuten gelezen. Positieve kwaddels (zo worden de bultjes en plekken die ontstaan genoemd) zijn die, die, groter zijn dan 2 mm in diameter, groter dan de negatieve controle. Rondom de kwaddels wordt met een speciale schrijfpen een rondje om de kwaddel gemaakt. Daarna wordt met speciale tape het rondje overgenomen en het tape op het registratieformulier bevestigd bij het betreffende nummer van het overeenkomende allergeen. Hierdoor kan er ook op later tijdstip altijd berekend worden wat de uitslagen zijn en is dit niet meer afhankelijk van de ervaring van de “prikkende” zuster.
Deze manier verhoogt de kwaliteit van de huidtest.
Interpretatie van de huidtest
Reacties worden ingeschat door de
mate van vlekkerige roodheid van de huid (erythema) en de grootte van de kwaddel. Ruimte moet aanwezig zijn voor elke positieve reactie op de glyco-zout controle oplossing.
Er kan verwarring zijn wanneer de uitslag van de reactie wordt gewaardeerd met gebruik van de ‘+’ schaal (slecht weinig laboratoria gebruiken deze oude schaal nog). Om deze reden is het beter wanneer de waardering wordt gedaan in overeenstemming met de grootte van de kwaddel.
Kwaddel meting vergeleken met het oude systeem
Klasse 0 |
- |
< 0,35 |
Negatief |
Klasse 1 |
+ |
0,35 – 0,70 |
Zwak positief |
Klasse 2 |
++ |
0.70 – 3.50 |
Positief |
Klasse 3 |
+++ |
3.50 – 17.5 |
Sterk positief |
Klasse 4 |
++++ |
17.5 – 50 |
Zeer sterk positief |
Klasse 5 |
++++ |
50 – 100 |
Zeer sterk positief |
Klasse 6 |
++++ |
> 100 |
Zeer sterk positief |
Een positieve test is 2 mm of meer groter dan de negatieve controle. Maar, een huidkwaddel van 6 mm diameter of meer zal klinisch meer relevant zijn.
Een kwaddel > 15 mm diameter geeft aan dat de patiënt erg gevoelig is.
Een kwaddel van 10 tot 15 mm diameter geeft aan dat de patiënt gematigd gevoelig is.
Een kwaddel van 5 to 10 mm diameter geeft aan dat de patiënt patiënt een milde gevoeligheid heeft.
Het is belangrijk dat deze uitslagen geïnterpreteerd worden in samenhang met de klinische achtergrond (anamnese).
De voordelen van het uitvoeren van huidpriktesten t.o.v. intradermale (ID) huidtesten zijn:
De waarde van elke diagnostische procedure is afhankelijk van de kennis (theoretisch én praktijk) van degene die de interpretatie doet.
Om de juiste informatie te leveren moet de huidpriktest gerelateerd worden aan de klinische context (het klachtenpatroon) van de anamnese (medische achtergrond) van de patiënt én het lichamelijk onderzoek. De keuze van de antigenen en de uitvoering van het onderzoek vereisen ervaring en kennis. Een huidpriktest kan positief zijn zowel voordat de allergie klinisch zichtbaar is (klachten geeft) als ook jaren na het uitblijven van symptomen.
De arts moet zich bewust zijn over de vele oorzaken voor een vals-positieve en vals-negatieve uitslag. Dit om de resultaten van het onderzoek op een juiste manier te kunnen interpreteren.
Algemene fouten bij huidpriktesten
Oorzaken van vals-positieve huidpriktesten
Oorzaken van vals-negatieve huidpriktesten
Het gebruik van een positieve controle kan sommige vals-negatieve reacties uitsluiten.
Positieve huidpriktesten bij personen die geen symptomen hebben worden beschouwd als bewijs voor latente of subklinische allergie. Een positieve graspollenhuidtest bij een a-symptomatisch persoon geeft aan dat deze persoon een 10 x groter risico heeft op hooikoorts.
Het is dus belangrijk om de resultaten niet te interpreteren zonder de achtergrond (anamnese) van deze persoon te weten. Daar veel atopische personen specifieke IgE-antilichamen hebben zonder symptomen (klachten) te hebben.
Waarschijnlijk zal een derde van de atopische personen (met positieve huidpriktesten) symptomen hebben.
Een huidpriktest is immunologisch de meest constante en kwantitatieve reproduceerbare test in vivo. De test wordt niet beïnvloed door
niet-specifieke hyperreactiviteit in het slijmvlies, zoals neus en longprovocatietesten.
Wanneer alle testen negatief zijn (behalve de positieve controle) is het zeer onwaarschijnlijk dat de patiënt een atopische aandoening heeft.
Speciale voorzichtigheid moet betracht worden wanneer huidtesten geïnterpreteerd worden voor voedselallergie. Niet alleen zijn deze minder betrouwbaar dan testen met inhalatieallergenen, maar ook
zal slechts een fractie van de patiënten met een positieve voedselallergenen-huidtest reageren bij een voedselprovocatietest (1,2).
Daarom mag men nooit voedsel vermijden alleen maar gebaseerd op de uitslag van huidtesten met voedselallergenen!
Factoren die huidtesten beïnvloeden
Plaats op het lichaam
Reactiviteit door zowel het allergeen als histamine varieert ten gevolge van de plaats van het lichaam. Het midden en onderste deel van de rug zijn meer reactief dan de onderarm. De rug, als geheel, is meer reactief dan de onderarm.
De antecubital fossa (het kuiltje aan de binnenkant van de elleboog) is het meest reactieve deel van de arm, terwijl de pols het minst reactief is. De binnenzijde van de arm is meer reactief dan de buitenzijde (radiale zijde) van de arm.
Leeftijd
Huidreacties wisselen ten gevolge van leeftijd. Kinderen reageren voornamelijk met grote rode vlekken van de huid maar met kleine kwaddels. Bij huidtesten is een significante kwaddel te zien, bij de meeste kinderen, vanaf drie maanden bij gebruik van histamine of allergeen extract.(3) De gemiddelde kwaddelgrootte is belangrijk kleiner dan op latere leeftijd.(4) Het is daarom mogelijk bij jonge kinderen al huidtesten uit te voeren voor de diagnose van allergische aandoeningen, maar de grootte van de kwaddel is vaak kleiner en de om positiviteit vast te kunnen stellen, moet er altijd vergeleken worden hoe groot de kwaddel door het allergeenextract is ten opzichte van de grootte van de kwaddel die door de positieve controle oplossing is ontstaan.
Huidtestkwaddels worden groter naarmate de patiënt ouder wordt, en verminderen na het 50ste levensjaar.(5) De reactiviteit door histamine is parallel aan die van de allergenen.
Sekse
Er is geen sekseverschil bij huidtestreactiviteit. Vrouwen hebben op de eerste dag van de menstruatieperiode het minste vermogen om histamine kwaddels te maken, maar dit is klinisch niet relevant.
Ras
Het vermogen om kwaddels te maken door histamine is belangrijk groter in gezonde niet atopische negroïde mensen met donker gepigmenteerde huid dan bij blanken met lichte huid pigmentatie.(6) Vlekkenmeting is ook verschillend.
Biologische ritme
Biologische ritmevariatie voor histamine, bradykinin of allergenekwaddelcapaciteit is aangetoond. Er zijn klinisch belangrijke pieken in de late avond en verminderde reactiviteit in de ochtend.
Seizoen variaties
Seizoenvariaties gerelateerd aan specifiek IgE antilichaam samenvoegingen zijn aangetoond bij pollenallergie. Huidreactiviteit is verhoogd na het pollenseizoen en neemt af tot het volgend seizoen. Dit is belangrijk voor patiënten met een grote gevoeligheid.
Onderzoek in 2001 (AAAAI (April 2001) concludeerde, "Hoewel huidreactiviteit iets groter kan zijn tijdens het pollenseizoen, is de timing bij huidtesten geen kritieke bepaling bij patiënten met een pollenallergie"
Pathologische Conditie (de conditie van de patiënt door de ziekte)
Van eczeem is bekend dat de huidreactiviteit tegen histamine wordt verminderd.
Periferale zenuwabnormaliteit, zoals zenuwbeschadiging door diabetes, laat zien dat er een verminderde reactie is op de huidtest. Ook, in geval van van een eerdere systemische anafylactische reactie, wordt aangeraden om minimaal zes weken te wachten voordat de huidtest wordt uitgevoerd
Geneesmiddelen/Medicijnen
Antihistaminen:
De H1-antagonisten, die het capillaire effect van histamine blokkeren, verhinderen de kwaddel- en roodheidreactie tgv histamineallergeen en mestcelhormoon verhogende stoffen. De duur van het afwerend effect is gerelateerd aan de halfwaardetijd van het medicijn en de stofwisselingseffecten. De duur van het afwerende effect wisselt van 3 tot 10 dagen voor cetrizine, loratadine en terfenadine tot wel 60 dagen voor astemizole. (7) Dit feit is waarschijnlijk de meest algemene oorzaak voor vals-negatieve resultaten en benadrukt weer de noodzaak en het belang van het uitvoeren van een positieve controle. In de praktijk, behalve voor astemizole, 72 uur geen antihistaminen blijkt een adequate wachttijd voordat een huidtest wordt uitgevoerd.
Corticosteroïden:
Kortdurende (< 1 week) toediening van therapeutische doses bij patiënten met astma heeft geen invloed op de huidtest. Daarentegen, een langere periode van steroïdenbehandeling verandert niet de histaminegeïnduceerde vasculaire reactiviteit in de huid, maar heeft wel effect op huidmestcelrespons(8) en verandert de huidtextuur, waardoor de interpretatie van directe huidtesten moeilijk is. Geadviseerd wordt dat lage doses orale corticosteroïden (< 15mg of prednisone per dag) niet wordt voortgezet, terwijl hoge doses, indien mogelijk, verminderd moet worden, vóórdat de huidtest wordt uitgevoerd.
Toepassing van lokale corticosteroïden voor de periode van een week vermindert zowel de directe als laat-fasige huidreactie door allergenen.
(9)
Deze zijn gevoeliger dan huidpriktesten, maar ze zijn ook veel gevaarlijker. Er zijn verscheidene meldingen van anafylactische reacties na dat intradermale testen waren uitgevoerd. Deze testen worden gebruikelijk geïndiceerd voor de diagnose van sommige medicijnen en gifallergieën. Het uitvoeren van intradermale huidtest wordt niet aanbevolen voor het onderzoek naar voedselallergie.
Krastesten worden niet meer aanbevolen.
Provocatie — Uitlokking Test
De huidtesten en RASTest zijn indirecte aanduidingen van een allergische status.
Een positieve uitslag duidt alleen maar aan dat een persoon gevoelig is voor dat allergeen. Het geeft geen informatie over de klinische reactiviteit. Veel patiënten zullen nog steeds een positieve huidtest uitslag hebben, zelfs wanneer ze hun allergie klinisch zijn overgroeit.
Directe uitlokking, of door inhalatie of inname van antigenen, kan van grote diagnostische waarde zijn. In aanvulling van de uitlokking door antigenen, kan de algemene hyperresponsieve status van de luchtwegen, die geassocieerd is met astma, geëvalueerd worden door inspanning of door inhalatie van chemicaliën waarop astmatici meer reageren dan niet-astmatici.
Allergenen Keuze
De keuze van geselecteerde allergenen hangt in enige mate af van de leeftijd van de patiënt. Het allergische kind onder de twee jaar moet altijd blootgesteld worden aan melk, ei, tarwe, pinda en soja. In deze leeftijdsgroep wordt voedsel meer gezien dan inhalatieallergenen. Wanneer een kind de schoolgaande leeftijd (5 -6 jaar) heeft bereikt kan een inhalatie-allergeenpatroon optreden. Tegen de tijd dat het kind teenager is, is het patroon meestal die van totaal inhalatieallergie.
Gevoeligheid voor Insectengif
RAST, ELISA of EAST testen kunnen nodig zijn om de huidtest aan te vullen voor de individuele gevoeligheidsbepaling van de patiënt die gevoelig is voor bijen- en/of wespengif vóór dat desensibilisatie wordt overwogen.
Intra-dermale test kan worden overwogen voor een meer uitgebreide diagnose voor insectengifallergieën.
Andere testen:
Plakproef Testen
Plakproeftest is de diagnostische test voor allergische Contact Dermatitis en onderscheidt zich van Irriterent Dermatitis. Allergisch Contact
Dermatitis is een cel-gemedieerde (Type 4) reactie dat een eczematische reactie veroorzaakt in eerste instantie beperkt tot de plaats van contact. De cel-gemedieerde respons verschijnt 7 tot 14
dagen na de initiele sensitisatie en reactiveert binnen 2 tot 5 dagen na herblootstelling. Plakproeftest wordt gebruikt ter identificatie van de stof waarop gereageerd wordt. Wanneer deze is
geïdentificeerd is strikte vermijding nodig om toekomstige huidreacties te voorkomen.
Het “geheugen” voor de reactie wordt gewoonlijk door de huid levenslang onthouden.
Testdoses met allergenen worden ingekapseld geplaatst en op de plek gehouden voor 48 uur en weer na 72 uur. De juiste technieken varieert van kliniek tot kliniek. Ervaring in plakproeftesten is essentieel wanneer een juiste interpretatie en betrouwbaarheid en reproduceerbare resultaten dienen te worden verkregen. Alle of een deel van de standaardbatterij kan toegepast worden en elk ander allergeen dat relevant is voor de patiënt. Zoals eerder genoemd is een zorgvuldig afgenomen anamnese onontbeerlijk wanneer geprobeerd wordt potentiële allergenen te identificeren.
De antigenen worden op een plakproef (klevende tape) aangebracht en de plakproef wordt aangebracht op het bovenste deel van de rug. De plakproeven blijven daar voor 48 uur. Reacties worden afgelezen en geclassificeerd als negatief, + (zwak) alleen roodheid, ++ rode zwelling en blaasvorming, +++ sterke reactie, roodheid, blaasjes en zwellingen. Er zijn commercieel verkrijgbare plakproef strippen die kleiner en gemakkelijker te bevestigen zijn, maar deze zijn veel minder gevoelig dan de Finn Chamber methode.
Enkele algemene Allergenen (veroorzaakt Contact Dermatitis) gebruikt in Plakproef Testen:
|
Allergeen: |
Kan zitten in: |
|
Nikkel |
Sieraden |
|
Balsam uit Peru |
Parfums, citrus vruchten |
|
Dichromaat |
Cement, leer, lucifers |
|
Para fenylenediamine |
Haarverf, kleding |
|
Rubber chemicaliën |
Schoenen, kleding, handschoenen |
|
Colofony |
Klevende stucwerk |
|
Benzocaïne |
Lokale anestetica |
|
Neomycine |
Lokale medicamenten |
|
Parabens |
Conserveermiddelen in cosmetica, crèmes |
|
Epoxy harsen |
Lijmen |
|
Formaldehyde |
Kleding, cosmetica, papier |
|
Wolalcohol |
Lanoline, cosmetica, crèmes |
Lees verder over Bloedonderzoek